Unia Europejska w ostatnim czasie bardzo zintensyfikowała działania na rzecz ochrony środowiska. Wyzwania związane ze środowiskiem i klimatem mają być wykorzystane jako okazja do wspierania wzrostu gospodarczego, a polityka Unii Europejskiej we wszystkich obszarach ma być podporządkowana kwestiom Zielonego Ładu (Green Deal). Opakowanie staje się – także w branżach kosmetycznej i detergentowej – jednym z wiodących elementów strategii zrównoważonego rozwoju. Celem jest ograniczenie ilości odpadów opakowaniowych i zminimalizowanie zużycia surowców poprzez utworzenie zamkniętej pętli procesów, w myśl zasad „Circular Economy”.
Tym zagadnieniom poświęcona była konferencja online „OPAKOWANIA PRZYSZŁOŚCI – ekoprojektowanie w świetle Europejskiego Zielonego Ładu”, którą Polskie Stowarzyszenie Przemysłu Kosmetycznego i Detergentowego zorganizowało 31 marca 2021 roku.
Asumpt do zorganizowania wydarzenia dał fakt, że spośród blisko 300 inicjatyw legislacyjnych podjętych lub zaplanowanych w okresie 2020-2024 w ramach projektu Green Deal, ponad 80 wpłynie na kształt otoczenia prawnego sektorów kosmetycznego i detergentowego.
– Celem Zielonego Ładu jest uczynienie zrównoważonego rozwoju głównym nurtem, w celu uniezależnienia wzrostu UE od wykorzystania zasobów naturalnych – powiedziała Ursula von der Leyen – prezydent Komisji Europejskiej.
Prelegentami Konferencji byli eksperci wywodzący się z wielu ogniw łańcucha wartości:
- Małgorzata Wadzińska | Prezes Zarządu, Polskie Stowarzyszenie Przemysłu Kosmetycznego i Detergentowego
- Krzysztof Baczyński | Prezes Zarządu, ZP EKO PAK
- Adam Fotek | Ekspert ds. Badań, JS Hamilton Poland S.A.
- dr inż. Anna Kozera-Szałkowska | Dyrektor Zarządzająca, PlasticsEurope Polska
- Marta Krawczyk | Pełnomocnik Zarządu ds. Zintegrowanego Systemu Zarządzania, Rekopol Organizacja Odzysku Opakowań S.A.
- Konrad Nowakowski | Kierownik Zespołu Ekologii Opakowań, Sieć Badawcza Łukasiewicz – IBWCH COBRO
- Robert Szyman | Dyrektor Generalny, Polski Związek Przetwórców Tworzyw Sztucznych
- Jakub Tyczkowski | Prezes Zarządu, Rekopol Organizacja Odzysku Opakowań S.A.
W programie po każdej sesji ujęte zostały panele dyskusyjne, które poprowadziła dr Anna Oborska – dyrektor generalna, wiceprezes PSPKD.
Podczas Konferencji zaprezentowane zostały najistotniejsze zmiany, których branże kosmetyczna i detergentowa mogą spodziewać się w bliskiej przyszłości, a także ich konsekwencje dla przemysłu oraz polskiego systemu gospodarki opakowaniami. Wiążą się one z jednej strony z nowymi kosztami, które będą ponosić producenci (ROP), a z drugiej strony z nową filozofią prowadzenia biznesu. Obszar środowiska będzie wymagał rosnącego zaangażowania z konsekwencjami dla wielu obszarów działalności przedsiębiorców.
Producenci muszą dążyć do zamknięcia obiegu opakowań w gospodarce tak, aby jako odpady nie trafiały do środowiska, a mogły zostać ponownie wykorzystane jako surowiec. Cel, jakim jest ograniczenie ilości odpadów opakowaniowych i zminimalizowanie zużycia surowców, wiąże się z koniecznością ekoprojektowania opakowań. Tzw. „patrzenie środowiskowe” wymaga z jednej strony minimalizacji masy opakowań przy jednoczesnej ich recyklingowalności i wykorzystania recyklatów. To oznacza, że wzrost kosztów po stronie przedsiębiorców jest nieuchronny.
Wyzwania, jakie niesie gospodarka o obiegu zamkniętym, muszą prowadzić do przyspieszenia prac nad ekoprojektowaniem oraz nad wdrażaniem innowacyjnych technologii recyklingu (w tym recyklingu chemicznego). To po stronie przemysłu. Aby jednak inwestycje w innowacje środowiskowe odniosły sukces, konieczne jest promowanie i wprowadzanie nowych zasobooszczędnych modeli konsumpcji. Ważne też, aby konsumenci otrzymywali jednoznaczne komunikaty na temat znaczenia i zasad zbiórki, aby mogli w niej uczestniczyć w sposób świadomy i odpowiedzialny.
Terminem pojawiającym się często w kolejnych prelekcjach był ślad środowiskowy (environmental footprint) określający wpływ produktu lub przedsiębiorstwa na środowisko. Metodologia śladu środowiskowego została wypracowana, aby zapewnić jednolity standard, pozwalający zmierzyć efektywność środowiskową organizacji i procesu produkcji. Ślad środowiskowy pomaga porównywać podobne produkty w oparciu o ich efektywność środowiskową w łańcuchu wartości. Bada on więc wpływ na środowisko w trakcie całego cyklu życia produktu – od uprawy bądź wydobycia surowca, poprzez jego przetwarzanie, transport i eksploatację, aż po unieszkodliwienie lub recykling.
Jakie zalecenia płyną od ekspertów do przedsiębiorców?
Działania, które warto już podejmować, to przede wszystkim eliminacja problematycznych lub niepotrzebnych opakowań/produktów z tworzyw sztucznych dzięki przeprojektowaniu, innowacjom i nowym modelom dostawy, wprowadzanie zamienników z materiałów, które nie są tworzywami sztucznymi jednorazowego użytku, wprowadzanie nowych typów opakowań/wyrobów w tym podejmowanie współpracy z uczelniami, instytutami, naukowcami aby wdrożyć nowe rozwiązania. Przy projektowaniu opakowań warto zwracać uwagę, by były w 100% wielokrotnego użytku albo nadawały się do recyklingu lub kompostowania. Przyszłością są te rozwiązania, które skutecznie doprowadzają do segregacji odpadów a także wykorzystania surowców wtórnych w produkcji nowych opakowań/wyrobów. Realizacja tych celów jest prostsza, gdy w odpowiedzi na wyzwania wokół plastiku firmy tworzą partnerstwa w łańcuchu wartości. I wreszcie – dla ułatwienia życia konsumentowi – wprowadzanie na produktach oznaczeń dotyczących postępowania z produktem/opakowaniem po zużyciu.
Pamiętajmy: im łatwiejsze do zbiórki i recyklingu opakowania i zgodne z zasadami ecodesignu, tym niższe opłaty za zebranie i przygotowanie do recyklingu odpadów opakowaniowych będą ponosić firmy.
– Europejski Zielony Ład, to z jednej strony zaostrzające się wymagania prawne, ale także rosnąca świadomość konsumentów, którzy coraz częściej zwracają uwagę na to, czy towary są produkowane w sposób przyjazny dla środowiska. – mówi dr Anna Oborska – dyrektor generalny, wiceprezes Polskiego Stowarzyszenie Przemysłu Kosmetycznego i Detergentowego (PSPKD) – Na opakowanie warto zatem patrzeć także jako na źródło przewag konkurencyjnych.
Konferencja cieszyła się ogromnym zainteresowaniem licznie zgromadzonych uczestników – zarówno ze strony przedstawicieli firm kosmetycznych i detergentowych, jak i dostawców opakowań. W gronie słuchaczy znaleźli się także liczni przedstawiciele administracji: Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii, Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, Biura ds. Substancji Chemicznych, UOKiK oraz inspekcji sanitarnych.
