Nadchodzący rok 2021 będzie rokiem intensywnych prac legislacyjnych w zakresie wprowadzenia w Polsce wymagań Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) narzuconych znowelizowaną dyrektywy w sprawie odpadów z 30 maja 2018 r. Do istotnych elementów tej dyrektywy należy określenie w art. 8 i 8a Minimalnych Wymagań, dotyczących ROP m.in. w zakresie poziomu finansowania zagospodarowania odpadów przez wprowadzających produkty w opakowaniach.
Choć termin transpozycji zapisów dyrektywy minął 5 lipca 2020, Polska ma możliwość wprowadzenia system ROP w oparciu o tzw. Wymagania Minimalne do 31 grudnia 2024 r.. Przy tak złożonej materii oraz wysokiej kompleksowości i trudności tego tematu, termin ten nie wydaje się wcale bardzo odległy.
Wiele państw członkowskich UE nie rozwinęło jeszcze całkowicie niezbędnej infrastruktury w zakresie gospodarowania odpadami, ani nie wdrożyło skutecznie systemów ROP, jednak to Polska na tle tych krajów ma niestety największą lukę do pokonania. Ta znacząca luka w połączeniu z faktem, że cele UE w zakresie recyklingu rosną i oczekuje się ich dalszego wzrostu w ramach unijnej strategii Green Deal, powoduje że konieczne jest, aby system ROP w Polsce był mądrze zaprojektowany
W porównaniu do obecnej sytuacji, wprowadzenie ROP spowoduje szacunkowo ok. 30-krotny wzrost kosztu dla wprowadzającego produkty w opakowaniach w porównaniu do dotychczasowego systemu gospodarki odpadami opakowaniowymi. Największy wzrost będzie odczuwalny dla opakowań z tworzyw sztucznych, i również z tego względu zmiana ta będzie niezwykle dotkliwa dla branży kosmetycznej i detergentowej.
W ramach debaty publicznej proponowanych jest wiele modeli ROP, łącznie ze skrajnie nieefektywnym modelem opartym na centralnie wyznaczanej opłacie (para podatku) ROP i jego arbitralnej re-dystrybucji. Choć dostosowanie polskiego systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta do wymogów stawianych przez dyrektywę to gigantyczne wyzwanie, to jego wdrożenie służyć powinno bardzo określonemu celowi – znacznemu zwiększeniu poziomu recyklingu odpadów opakowaniowych. Istnieje duża obawa, że model oparty o parapodatek nie zapewni efektywnej realizacji tego celu, generując przy tym nieproporcjonalnie wysokie koszty, którymi zostaną obciążeni wszyscy konsumenci.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska przymierza się do zaproponowania zapisów prawnych wdrażających warunki operacyjne systemu ROP. Zgodnie z zapowiedzią ma to się wydarzyć do końca 2020. O intensywnych pracach w resorcie świadczy powołanie zespołu doradczego do spraw systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami, w pracach którego uczestniczyć będzie również Stowarzyszenie.
Nadchodzi decydujący moment, w którym branża i przedsiębiorcy mogą mieć wpływ na wymagania, obciążenia i koszty, które dotkną ich w najbliższych latach. System powstaje w tej chwili, a jego kształt zależy również od nas wszystkich. Dlatego też Stowarzyszenie aktywnie angażuje się w dialog z władzami, będący głosem naszych Członków wobec nadchodzących zmian. Staramy się docierać ze stanowiskiem branży do najważniejszych decydentów w zakresie ROP. Bierzmy udział w licznych debatach i działaniach medialnych. Podejmujemy wysiłki aby nasze postulaty wybrzmiały w środowisku, a Stowarzyszenie uznawane było jako istotny partner w debacie dotyczącej ROP.
