Dziękujemy Państwu – Firmom Członkowskim Polskiego Stowarzyszenia Przemysłu Kosmetycznego i Detergentowego – za współpracę w roku 2024. Projekty, które wspólnie realizowaliśmy, nie tylko wpłyną na warunki funkcjonowania naszych branż i firm w nadchodzącym roku, ale także będą miały długofalowe znaczenie w latach kolejnych.
Rok 2024 przyniósł istotne wyzwania w postaci rewizji kluczowych aktów prawnych, takich jak rozporządzenie CLP i rozporządzenie detergentowe oraz ustawa o produktach biobójczych. Poza powyższymi regulacjami, na działalność przedsiębiorstw mają istotny wpływ zmiany lub nowe przepisy, takie jak rozporządzenie dotyczące opakowań i odpadów opakowaniowych, rozporządzenie w sprawie ekoprojektowania zrównoważonych produktów, a także dyrektywy dotyczące wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej i zielonych deklaracji. W roku 2025 spodziewamy się ich kontynuacji.
Od 1 stycznia 2025 r. Polska objęła trwające 6 miesięcy przewodnictwo w Radzie UE. Fakt ten niesie ze sobą istotne konsekwencje dla polskiego przemysłu. W pierwszym półroczu roku 2025 Polska będzie odpowiedzialna za kształtowanie agendy politycznej UE, przewodniczenie obradom i negocjacjom oraz dążenie do osiągnięcia kompromisu w kluczowych kwestiach legislacyjnych. Polska prezydencja będzie miała wpływ na tempo prac nad zmianami w regulacjach. Prezydencja jest ogromną szansą wzmocnienia współpracy pomiędzy administracją, przedsiębiorstwami i organizacjami branżowymi. To także szansa na podkreślenie roli i potencjału polskich producentów na arenie międzynarodowej.
Podsumowując, prezydencja Polski w 2025 roku będzie kluczowym okresem, w którym branża kosmetyczna i detergentowa może wykorzystać nowe możliwości wynikające z kształtowania europejskich regulacji. Ważne będzie aktywne uczestnictwo branży w konsultacjach oraz bieżące monitorowanie działań legislacyjnych.
Rewizja rozporządzenia CLP
Koniec roku 2024 przyniósł zakończenie rewizji i publikację rozporządzenia CLP.
Najważniejsze obszary zmian to:
- MOCS – zmiana podejścia do klasyfikacji w przypadku substancji wieloskładnikowych (z wyłączeniem naturalnych substancji wieloskładnikowych)
- Etykiety rozkładane – umożliwienie szerokiego stosowania tej formy etykiety
- Aktualizacja klasyfikacji, terminy – doprecyzowanie terminów w przypadku zmian wynikających ze zmiany klasyfikacji na bardziej restrykcyjną
- Minimalna wielkość czcionki – wprowadzenie minimalnej wielkości czcionki oraz formatu etykiety dla poszczególnych wielkości opakowań
- Digitalizacja etykiet – wprowadzenie koncepcji oraz określenie wymagań dla etykiety cyfrowej
- Sprzedaż uzupełaniająca – określenie ram prawnych dla sprzedaży uzupełniającej
- Reklama – zmiana reguł odnośnie zasad reklamy substancji i mieszanin chemicznych
- Sprzedaż online – doprecyzowanie zasad sprzedaży na odległość w przypadku substancji
i mieszanin chemicznych
Rozporządzenie weszło w życie 9 grudnia 2024 r. Uwzględnia odpowiednie okresy przejściowe dla poszczególnych zapisów. W tej chwili trwają prace na rzecz aktualizacji przewodnika ECHA dotyczącego klasyfikacji i oznakowania, w którym spodziewamy się doprecyzowania wielu niejasnych jeszcze kwestii.
Przez cały okres prac nad rozporządzeniem PSPKD było aktywnym uczestnikiem procesu, nasze uwagi trafiały na wysokie szczeble administracji publicznej zarówno w Polsce jak i Unii Europejskiej. Dzięki działaniom w tym obszarze firmy uniknęły wysokich kosztów związanych między innymi z propozycją zapisów rozszerzających obowiązek stosowania zamknięć utrudniających otwarcie przez dzieci oraz umieszczania wyczuwalnych dotykiem ostrzeżeń o niebezpieczeństwie na płynach do mycia naczyń, kapsułkach do prania oraz innych produktach detergentowych sklasyfikowanych w kategorii poważnego uszkodzenia oczu. Kolejny istotny obszar, w którym PSPKD podejmowało skuteczne działania, dotyczył reklamy oraz usunięcia zakazu stosowania w reklamie oświadczeń środowiskowych dla produktów sklasyfikowanych, umożliwiając tym samym firmom kontynuowanie dotychczasowej strategii produktowej oraz marketingowej, nie wspominając o kosztach związanych ze zmianą etykiet oraz strategią marek.
Legislacja kosmetyczna
Po niemal trzech latach intensywnych prac mających na celu przeprowadzenie przez Komisję Europejską rewizji rozporządzenia kosmetycznego wdrażającej do porządku prawnego założenia Zielonego Ładu, w II połowie 2024 roku Komisja Europejska poinformowała, że prace w tym zakresie nie będą kontynuowane. Zgodnie z nowym założeniem, rozporządzenie kosmetyczne zostanie poddane ocenie w ramach programu REFIT, tj. programu oceny sprawności i wydajności regulacyjnej. Ocena rozpocznie się w II kwartale br. i potrwa rok. Ma ona wskazać, które z obszarów rozporządzenia funkcjonują dobrze, a które wymagają dostosowania czy też zmiany. To niezwykle istotne, aby nowe rozwiązania były proste, sprzyjały innowacyjności i dynamicznemu rozwojowi polskiego sektora kosmetycznego, podobnie jak przepisy obecnego rozporządzenia, z którym funkcjonujemy już od 2009 roku.
Rok 2024 był również rokiem kolejnych, intensywnych zmian w zakresie stosowania w produktach kosmetycznych istotnych surowców. Obok nanomateriałów, m.in. złota, platyny czy srebra koloidalnego, zmiany dotyczyły retinolu, arbutyny, czy kwasu kojowego, wchodzących w skład wielu popularnych i dostępnych na rynku produktów kosmetycznych. W takich okolicznościach cieszy nas fakt, że dzięki m.in. działaniom PSPKD udało się zwrócić uwagę Komisji Europejskiej na możliwe trudności branży w dostosowaniu receptur produktów i przewidzieć okresy przejściowe na wdrożenie nowych przepisów. Dodatkowy czas to dla firmy możliwość wyprzedania zapasów magazynowych oraz dostosowanie portfolio produktowego do zmieniającego się otoczenia prawnego. Rok 2025 niesie ze sobą kolejne zmiany dotyczące chociażby stosowania w produktach kosmetycznych tak istotnych składników jak srebro, salicylan heksylu, czy olejek z drzewa herbacianego.
W 2025 roku kontynuowane będą również prace dotyczące wypracowania w ramach rozporządzenia kosmetycznego podejścia do substancji sklasyfikowanych jako CMR, będących składnikami tzw. naturalnych substancji złożonych. Jest to o tyle istotne, że większość tzw. naturalnych substancji złożonych to powszechnie stosowane w branży kosmetycznej olejki eteryczne i ekstrakty roślinne, a klasyfikacja składnika olejku eterycznego jako substancji CMR oznaczać będzie zakaz stosowania danego olejku w kosmetykach. Dzięki zaangażowaniu i staraniom PSPKD udało się uzyskać wsparcie polskich władz dla tego procesu. Wierzymy, że dalsze prace doprowadzą do wypracowania rozwiązań, które umożliwią uzyskiwanie dla tego typu substancji wyłączeń i ich dalsze stosowanie w kosmetykach.
Rewizja rozporządzenia detergentowego
Rozporządzenie detergentowe będzie jednym z obszarów prac, na którym skupi się w roku 2025 Polska, starając się doprowadzić do porozumienia politycznego. Dla PSPKD czas polskiej prezydencji będzie więc unikalną okazją do dialogu z władzami. Trwające obecnie prace będą determinowały ostateczny kształt regulacji, a prawidłowe ich wdrożenie będzie warunkowało funkcjonowanie biznesu na najbliższe lata. Przypominając historię przeglądu rozporządzenia detergentowego: w kwietniu 2023 r. Komisja Europejska opublikowała projekt rozporządzenia w sprawie detergentów, które docelowo zastąpić ma obowiązujące dotychczas Rozporządzenie Nr 648/2004. Jest to pierwsza od 2004 tak duża zmiana prawna dla sektora detergentowego, dotykająca szeregu istotnych aspektów wprowadzania do obrotu produktów detergentowych.
Dokument wprowadza wiele ważnych i nowych zmian dla przedsiębiorców, które w tej chwili podlegają szczegółowej analizie. Choć nowa regulacja wprowadza wiele usprawnień, mogą one okazać się niewystarczające, by zrekompensować znaczące obciążenie administracyjne wynikające z nowych elementów zaproponowanych przez Komisję Europejską. Wprowadzenie wymogów dot. cyfrowego paszportu produktu oraz oceny zgodności jako środków służących wykazaniu zgodności produktów podlegających rozporządzeniu w sprawie detergentów są jednymi z najistotniejszych zmian rewidowanego aktu prawnego. Uregulowaniu podlegać będą również środki czystości oparte na mikroorganizmach, nie posiadające dotychczas szczegółowych, zharmonizowanych zasad wprowadzania do obrotu. Rozważane jest także rozszerzenie wymagań w zakresie biodegradacji dla wszystkich składników detergentów czy też dalsze ograniczenia zawartości fosforu w produktach detergentowych.
Działania PSPKD w 2025 skupią się przede wszystkim na wypracowaniu rozwiązań oraz optymalizacji istniejących zapisów, tak aby przyszłe rozwiązania legislacyjne w obszarze detergentów stwarzały możliwość dla rozwoju biznesu i innowacji. Kontynuować będziemy działania i dialog z administracją publiczną ze szczególnym skupieniem naszej aktywności na priorytetowych obszarach projektu regulacji detergentowej:
- Cyfrowy Paszport Produktów – utrzymanie definicji w oparciu o model oraz takie zdefiniowanie zawartości paszportu, aby zminimalizować potrzebę zmian etykiet dla produktów.
- Wymogi biodegradacji dla wszystkich składników detergentów – wprowadzenie klauzuli przeglądu w miejsce konkretnych dat obowiązywania wymogów dla poszczególnych grup składników, umożliwiając jak najdłuższe stosowanie cennych grup składników (np. polimerów, kompozycji zapachowych) oraz zyskując czas na opracowanie adekwatnych metod badawczych.
- Rozszerzenie ograniczeń dot. zawartości fosforu w detergentach – odstąpienie od proponowanych zapisów dotyczących rozszerzenia ograniczeń zawartości fosforu na inne kategorie konsumenckich produktów detergentowych oraz produktów profesjonalnych na rzecz klauzuli przeglądu. Pragniemy uchronić firmy przed koniecznością reformulacji produktów oraz obniżenia ich skuteczności poprzez ograniczenie stosowania tanich, powszechnie dostępnych i skutecznych składników.
- Środki czystości oparte na mikroorganizmach – utrzymanie możliwości stosowania formy spray’u dla tej kategorii produktów oraz wprowadzania tego typu produktów w oparciu o dotychczasowe podejście do oceny ryzyka do czasu opracowania zharmonizowanej metodologii ryzyka dla detergentów opartych na mikroorganizmach.
Legislacja biobójcza
Prace nad rewizją ustawy o produktach biobójczych trwają od 2021 roku. W 2023 roku prace te zostały wstrzymane, a w 2024 roku podjęto je ponownie. Projekt zmiany ustawy doprecyzowuje obowiązujące przepisy celem właściwego stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 (BPR) z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych, usuwając dostrzeżone nieścisłości i wątpliwości interpretacyjne. Stowarzyszenie brało aktywny udział pracach na wielu etapach procedowania obu projektów zmian, m.in. przekazując szereg uwag do projektu. Wiele uwag Stowarzyszenia zostało włączonych do aktualnego projektu ustawy, w tym odejście od opłaty za udzielanie informacji co do wymogów stosowania przepisów rozporządzenia 528/2012 i ustawy przez Prezesa Urzędu. Długo oczekiwana finalizacja zmiany ustawy przyniesie przedsiębiorstwom wiele uproszczeń w zakresie przebiegu procedur rejestracji produktów biobójczych w procedurach narodowych oraz zmian warunków uzyskanych pozwoleń, ograniczenia konieczności składania wniosków o zmianę pozwolenia na obrót, np. w związku z nowelizacjami rozporządzenia CLP, ograniczenie do minimum dokumentacji wymaganej do przedłożenia wraz z wnioskiem o wydanie pozwolenia na obrót, w tym odejściem od treści oznakowania opakowania.
Legislacja środowiskowa
W roku 2024 utrzymywało się bardzo wysokie tempo zmian w obszarze legislacji środowiskowej. Po długich dyskusjach, zakończone zostały trwające od 2022 r. prace nad pierwszymi dokumentami wynikającymi z Europejskiego Zielonego Ładu – w marcu opublikowana została Dyrektywa 825/2024 ws. wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej, zakazująca stosowania oświadczeń wprowadzających konsumenta w błąd, a w czerwcu horyzontalne Rozporządzenie 2024/1781 ws. ekoprojektowania zrównoważonych produktów, które wprowadza między innymi Cyfrowy Paszport Produktu czy obowiązek raportowania informacji o niesprzedanych produktach konsumpcyjnych. Po długich i burzliwych dyskusjach, w grudniu opublikowana została Dyrektywa 2024/3019 ws. oczyszczania ścieków komunalnych, wprowadzająca nowy system Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP), którym objęty zostanie przemysł kosmetyczny i farmaceutyczny, zidentyfikowane jako sektory najbardziej zanieczyszczające ścieki. Dokument obciąża te dwa sektory w sposób nieproporcjonalny i niesprawiedliwy, bez prawidłowego wdrożenia „zanieczyszczający płaci”, co niejednokrotnie było podkreślane przez PSPKD w kontaktach z władzami. W efekcie Polska była jednym z niewielu krajów, które podczas ostatecznego głosowania w Radzie UE sprzeciwiło się przyjęciu dyrektywy, jednak mimo to mniejszość blokująca nie została uzyskana i dokument przyjęto większością głosów. Ponadto Rozporządzenie ws. opakowań i odpadów opakowaniowych, mające zastąpić dotychczas obowiązującą Dyrektywę 94/62/WE i wprowadzające szereg istotnych zmian dla producentów w zakresie stosowanych opakowań, zostało pod koniec roku 2024 formalnie zatwierdzone przez parlament Europejski i Radę UE i w tej chwili oczekujemy jego publikacji.
Dokumentem, nad którym intensywne prace wciąż trwają, jest opublikowany przez Komisję Europejską w marcu 2023 r. projekt dyrektywy ws. uzasadniania wyraźnych oświadczeń środowiskowych (Green Claims Directive). Uzupełnia ona dyrektywę 2024/825 w kontekście komunikacji do konsumenta, wprowadzając m.in. system zewnętrznej weryfikacji wyraźnych oświadczeń środowiskowych. W ubiegłym roku doszło do zatwierdzenia stanowisk negocjacyjnych Parlamentu Europejskiego i Rady UE, w których dzięki wzmożonej aktywności branży – w tym PSPKD, odbytym spotkaniom i licznym stanowiskom przekazanym przedstawicielom Parlamentu Europejskiego oraz władz polskich, znalazło się wiele korzystnych dla branży poprawek, takich jak m.in. wprowadzenie procedury uproszczonej weryfikacji. Negocjacje trójstronne nad ostateczną treścią tego dokumentu rozpoczną się w I. połowie tego roku – za polskiej prezydencji w Radzie UE, co oznacza dalszą wzmożoną aktywność i podejmowanie przez PSPKD dialogu z decydentami.
W roku 2025 czeka nas również wprowadzenie od dawna oczekiwanego systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta dla opakowań, nad którym wznowione zostały w ubiegłym roku prace Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Podsumowując – zmian legislacyjnych jest bardzo dużo, dotyczyć będą one każdego podmiotu wprowadzającego produkty do obrotu i z pewnością będą wiązały się z nimi dodatkowe koszty. Chciałabym przy tej okazji zapewnić, że pracujący dla Państwa – Firm Członkowskich PSPKD – eksperci procesy te z uwagą śledzą, zgłaszają podczas konsultacji publicznych w imieniu firm uwagi, a o planowanych zmianach informują Państwa z możliwie dużym wyprzedzeniem.
Polskie Stowarzyszenie Przemysłu Kosmetycznego i Detergentowego odgrywa istotną rolę na europejskiej scenie branżowej jako członek wiodących stowarzyszeń europejskich: Cosmetics Europe i AISE. Reprezentuję PSPKD w Zarządach obu organizacji, a ekspertki Stowarzyszenia aktywnie uczestniczą w pracach ich grup roboczych. Dzięki temu Polska ma realny wpływ na tworzenie strategii i kierunków rozwoju sektora kosmetycznego i detergentowego na poziomie europejskim, umacniając swoją pozycję międzynarodową.
W Zespole PSPKD pracuje dla Państwa 6 ekspertek: razem z dr Anną Oborską – dyrektor generalną PSPKD są to: Beata Kowalczyk (legislacja kosmetyczna), Katarzyna Żandarska (legislacja detergentowa), Agata Jurek-Iwińska (legislacja produktów biobójczych i aerozolowa), Karolina Chojnacka (legislacja środowiskowa), Agnieszka Sobkowiak (komunikacja i PR). Tak jak w latach ubiegłych, będziemy w roku 2025 dokładać wszelkich starań aby wspierać Państwa wiedzą i doświadczeniem, dbając jednocześnie o ochronę interesów branż kosmetycznej, detergentowej, biobójczej i aerozolowej.